Have a questions? 075692221 laxmipurmavi@gmail.com
Alumni Results Admissions Contact

SEE दिने विद्यार्थीका लागि नेपाली बिषयको केही टिप्सहरु,,,,

Home Activities SEE दिने विद्यार्थीका लागि नेपाली बिषयको केही टिप्सहरु,,,,

SEE दिने विद्यार्थीका लागि नेपाली बिषयको केही टिप्सहरु,,,,

Date: March 27, 2024

एसइई परीक्षार्थीका लागि : नेपाली विषयमा सफल हुन केही टिप्स १.‘जोडा मिलाउने’ का लागि पाठ्यपुस्तकका शब्दार्थ याद गर्ने । २.‘उपयुक्त शब्द पहिचान’का लागि व्याकरण शब्दभण्डार याद गर्नुपर्ने । खाली ठाउँ भर्दा आवश्यक शब्दमात्र नलेखी पूरै वाक्य लेखेर थपिएको शब्दलाई रेखाङ्कन गर्ने । यसमा, सिङ्गो शब्द छान्दा ध्यान पुर्‍याउने । ३.‘वाक्यमा प्रयोग’का लागि पाठ्यपुस्तकमै भएका अनुकरणात्मक शब्द, पारिभाषिक–प्राविधिक शब्द, उखान, टुक्का र निपात याद गर्ने । यसमा पारिभाषिक शब्द छान्दा ध्यान पुर्‍याउने । ४.(क)‘शुद्ध शब्द छान्ने : यसमा पनि पाठमै प्रयोग भएका शब्द सोधिने हुन् । ब/व, श/ष/स, पञ्चम वर्ण तथा ‘र’ का विभिन्न रूप प्रयोग भएका शब्द समूहमध्ये कुनै २ ओटा शब्द सोेधिने हुँदा यतिमा ध्यान दिए पुग्ने । (ख) वाक्य शुद्ध पार्ने : यसमा पनि ह्रस्व, दीर्घ, लेख्यचिह्न, पदयोग/पदवियोग,चन्द्रबिन्दु/शिरबिन्दु,य/ए, क्ष/छ्य, ग्यँ/ज्ञमध्येबाट शुद्ध पार्न सोधिने हुँदा थोरै ध्यान दिएको भए धेरै गाह्रो छैन । व्याकरणमा वर्णविन्यास शीर्षक पढ्कै छौँ । ५.‘शब्दवर्ग/पदवर्ग छुट्याउने’ का लागि व्याकरणको शब्दवर्ग/पदवर्ग पढ्ने । यसमा छ ठाउँमा रेखाङ्कन गरिएको हुन्छ । यीमध्ये एउटा पदवर्ग विचलन भएको दिन्छ । ‘पदवर्ग विचलन’ भनेको एउटा पदवर्गका रूपमा जानिराखेको तर त्यहाँ प्रयोगका कारणले अर्कै पदवर्गका रूपमा रहेको भन्ने बुझ्नुपर्छ । यो विशेषतः “विशेषण : नाम, सर्वनाम : विशेषण, विशेषणः क्रियायोगी”का रूपमा आउँछन् । जस्तै, ‘बूढो मान्छे’ भन्दा यहाँ बूढो विशेषण छ तर ‘यो टोलमा पाँचजना बूढाहरू ९० वर्ष काटेका छन्’ भनियो भने यहाँ ‘बूढाहरू’ नाम हुने भयो । त्यस्तै, ऊ घरभित्र छ । (भित्र : नामयोगी), ऊ भित्र गयो । (भित्र : क्रियायोगी) । ६.‘उपसर्ग/प्रत्यय पहिचान गर्ने तथा समास/विग्रह र तिनको निर्माण प्रक्रियासमेत गर्नका लागि दिइएको अनुच्छेद राम्ररी पढेर त्यहीँ खोज्ने । उपसर्ग शब्दको देब्रेपट्टि आउँछ र प्रत्यय दाहिनेपट्टि आउँछ भन्ने कुरा हामीलाई थाहै छ । ‘कतिपय उपसर्गहरू नदेखिने गरी आउँछन् भने प्रत्ययहरू त झन शब्दमा टाँसिएका हुन्छन्’ भन्ने कुरा ख्याल गर्ने । तिनको निर्माण प्रक्रिया देखाउन पनि गाह्रो छैन । उपसर्ग र प्रत्ययको सङ्ख्याबारे `प्राक्टिस सेट´को पाठ्यक्रममा हेर्नुभएकै होला । समास गर्दा छरिएका शब्द जोड्ने र विग्रह गर्दा जोडिएका शब्द छुट्याउने हुँदै हो । ७. कुनै पनि कालको पक्षमा परिवर्तनका लागि, काल र पक्षबारे राम्ररी थाहा पाउने । लागेको बानी : सामान्य वर्तमान=ऊ दिनको पाँच गिलास चिया पिउँछ । छोेको बानी : अभ्यस्त भूत = ऊ दिनको पाँच गिलास चिया पिउँथ्यो । काम पहिला भएर पछि थाहा पाएको अज्ञात भूत : डाँडामा हिउँ परेछ । (हिउँ राति नै परेको थियो, बिहान हेर्दा थाहा भयो ।) सबै कालका अपूर्ण पक्षमा तै÷दै र पूर्ण पक्षमा एको/एकी/एका –आदरार्थीमा `नु भएको´) आउँछ भन्ने कुरा हामीलाई थाहै छ । ८.–भावका लागि सामान्यार्थ,आज्ञार्थ,इच्छार्थ,सम्भावनार्थ,सङ्केतार्थबारे फेरि एकपटक पढ्ने । कुनै पनि भाव (चार वाक्य)मा बयान गर्दा वाक्यको क्रमबद्धता र शुद्धतामा पनि ध्यान दिऊँ । –एउटा लिङ्ग, वचन, पुरुष, आदरमा रहेको वाक्यलाई अर्को लिङ्ग, वचन, पुरुष, आदरमा परिवर्तन गर्न कुनै गाह्रो छैन । यस क्रममा पदसङ्गतिको पनि ख्याल गर्ने । ९.कोष्ठकमा दिइएका धातु र सङ्केतका आधारमा वाक्य परिवर्तन गर्न वाच्य, प्रेरणाार्थक, वाक्य संश्लेषण÷विश्लेषण, प्रत्यक्ष/अप्रत्यक्ष कथनबारे फेरि एकपटक व्याकरणमा पढ्ने । वाच्य, प्रेरणाार्थक, वाक्य संश्लेषण/विश्लेषणमा कालचाहिँ परिवर्तन नगर्ने । १०.अनुच्छेद पढेर– रेखाङ्कन गरिएको वाक्यमा कारक र विभक्ति चिनेर लेख्नुपर्ने, उद्देश्य र विधेय चिन्नुपर्ने, आलङ्कारिक पदक्रम र व्याकरिणक पदक्रममा परिवर्तन गर्नुपर्ने हुन्छ । सरल, मिश्र र संयुक्त वाक्यमा परिवर्तन गर्नुपर्ने पनि हुन्छ । यसबारे हामी जानकार नै छौँ । ११.पाठ्यपुस्तकमा नभएको अनुच्छेद (अनसिन प्यासेज) दिएको हुन्छ—त्यो पढेर चारओटा प्रश्नको उत्तर दिनुपर्ने । यस्ता प्रश्नको उत्तर लेख्दा अनुच्छेदमा दिइएको कुरा जस्ताको तस्तै नसार्ने । प्रश्न जुन कालमा सोधिएको छ उत्तर पनि त्यही कालमा लेख्ने । कतिपय प्रश्नको उत्तर लेख्दा मौलिक उत्तर लेख्नुपर्ने हुँदा, दिइएको अनुच्छेद राम्ररी बुझेर पढ्ने । प्रश्न कुन क्रियामा टुङ्गिएको छ भन्ने कुरा ख्याल गर्ने । १२.बुँदाका आधारमा कथा वा जीवनी लेख्नुपर्नेबाट १ र वादविवाद, मनोवाद र संवादमध्ये १ को उत्तर लेख्नुपर्ने गरी जम्मा दुईओटा प्रश्न सोधिएको हुन्छ । यिनमा पनि एउटा मात्र प्रश्नको उत्तर लेखे पुग्ने भएकोले, कथा वा जीवनी लेख्न जाने हुने भयो । यी दुवैमा शीर्षक लेख्नचाहिँ नबिर्सने । १३.कार्यालयीय चिठी/निवेदन/व्यावसायिक चिठी/सम्पादकलाई चिठीमध्येबाट १ र समाचार लेखन/विज्ञापन/निमन्त्रणापत्र लेखन १ गरी दुईओटा प्रश्न सोधिए पनि कुनै १ को मात्र उत्तर लेख्दा हुने भएकोले सोहीअनुसार तयार हुने । चिठी लेख्दा पूरै एक पेज खर्च गरौँ । १४. बुँदा टिपोट गर्नुपर्ने र सारांश लेख्नुपर्ने अनुच्छेद पाठ्यपुस्तककै पाठबाट आउँछ । बुँदा टिपोट गर्दा, दिइएको अनुच्छेद राम्ररी पढेर टिप्ने । वाक्य नटुङ्ग्याउने । सारांश लेख्दाचाहिँ वाक्य टुङ्ग्याउने र सुहाउँदो शीर्षक दिन पनि नबिर्सने । १५.पाठ्यपुस्तककै कथा वा कविताबाट दिइएको अनुच्छेद पढेर उत्तर दिनुपर्ने प्रश्न (२ ओटा)मा, उत्तर ५÷७ वाक्यको मात्र लेख्ने । अनावश्यक लामो र गन्थने उत्तर लेखेर अङ्क नपाइने । साथै उत्तरका लागि त्यही अनुच्छेद सार्नु नहुने । उक्त अनुच्छेद जुन पाठबाट निकालिएको हो, त्यो पाठ राम्ररी बुझेको हुनुपर्ने । त्यस्तै निबन्ध,जीवनी वा रुपकबाट सोधिएका प्रश्न (२ ओटा)को उत्तर लेख्दा पनि मूल अनुच्छेद नै सार्ने नगरी प्रश्नले मागेको कुरो मात्र मौलिक शैलीमा लेख्ने । उक्त अंशले दिन सक्ने लाक्षणिक अर्थसमेत ठम्याएर उत्तर लेख्नुपर्ने । १६.आफ्नो विचार दिनुपर्ने तार्किक उत्तर लेख्दा, पहिला पाठमा भएको सन्दर्भ लेख्ने । त्यसपछि कल्पना गरेर तार्किकरूपमा आफ्ना विचार लेख्ने । यस्तो उत्तर दुई अनुच्छेदमा हुनुपर्ने । १७.भावविस्तार वा व्याख्या दुईओटा(एउटा कविताबाट आउने)–मध्ये एउटा गर्नुपर्छ । यो सामान्यतः तीनओटा अनुच्छेदमा गरिन्छ । उक्त पङ्क्तिले दिने सिधा अर्थभन्दा पनि लाक्षणिक अर्थमा ध्यान दिनुपर्छ । स्मरणीय छ : प्रश्नमा दिइएको अंश सार्नैपर्छ, सुरुका दुई शब्द र अन्तिमका दुई शब्द भए पनि । त्यो प्रस्तुतै नगरी, ‘प्रस्तुत हरफ’ भन्न मिल्दैन । १८.समीक्षात्मक उत्तर लामो हुन्छ । यो लेख्दा तीन खण्डमा लेख्नुपर्छ : पहिलो अनुच्छेदमा : लेखकको नाम र लेखनको मूल विधाको चिनारी दोस्रो अनुच्छेदमा : प्रश्नमा केन्द्रित भएर पाठको तर्कपूर्ण विश्लेषण, सम्बन्धित अंशले दिने अनेकौँ अर्थ,प्रेरणा र सन्देशको सामान्य चर्चा तेस्रो अनुच्छेदमा : कविता भए छन्द र लयको चर्चा, निबन्ध भए विचारको चर्चा, कथा भए सन्देशको चर्चा गर्दै प्रश्नको आशयमा केन्द्रित रहेर उत्तर टुङ्ग्याउने । यस क्रममा प्रश्नको अन्तिम क्रियापदलाई ध्यान दिने । १९.निबन्ध लेख्दा उक्त शीर्षकबारे आफूले पहिल्यै जानेको/बुझेको कुरा लेख्ने हो । यसका लागि हामीमा अध्ययनशीलता र लेख्ने अभ्यास पनि भएको हुुनुपर्‍यो । निबन्ध लेखनमा पनि परिचय खण्ड, व्याख्या खण्ड र निष्कर्ष खण्ड गरी तीन खण्डमा बाँडेर लेख्न सकिन्छ । सोधिएका तीनओटा शीर्षकमध्ये एउटाको मात्र लेखिने र १५० शब्दको मात्र भए पुग्ने । (यो टिप्स यहाँसम्म ९७० शब्दको छ । शीर्षकदेखि माथि ५ सम्म २३२ शब्द ! भनेपछि निबन्ध, लामो नलेख्दा हुने भयो ।) –समयको ख्याल गरौँ । सफलताको शुभकामना !

Notices
All
Useful Links

Laxmipur Secondary School

Laxmipur Secondary School

Thulolumpek, Chehemi
Satyawati Gaupalika-2
Phone: 075692221
Email: laxmipurmavi@gmail.com

About

Academics

Contact

Copyright © Laxmipur Secondary School All rights reserved | This template is made with by Colorlib